“Vrouwen zijn vaker ziek” – klopt dat, en mag je dat gebruiken voor premieberekening?
Onlangs ontstond discussie omtrent een verzuimverzekering van Achmea, waarin blijkt dat werkgevers met een personeelsbestand dat grotendeels uit vrouwen bestaat, hogere premies betalen. De reden: historisch ziekteverzuim is hoger onder vrouwen dan onder mannen. Maar is dat toegestaan volgens de wet? En wat zeggen de data precies over verzuimverschillen tussen geslachten? In dit artikel kijk ik naar de feiten, de juridische kaders, interpretatie van data, en wat dit betekent voor bedrijven en verzekeraars.
1. Wat laten de cijfers zien over ziekteverzuim naar geslacht?
CBS- en NEA-data tonen dat vrouwen gemiddeld vaker verzuimen én meer verzuimdagen hebben dan mannen.
– In 2023 rapporteerde 54,1% van de vrouwen verzuim tegenover 47,7% van de mannen.
– Het ziekteverzuimpercentage lag bij vrouwen op 5,7%, tegenover 3,9% bij mannen.
Vooral psychische klachten en chronisch verzuim dragen aan dit verschil bij.
2. Juridisch kader: mag je geslacht meenemen bij premieberekening?
Volgens de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) en Europese richtlijnen mag onderscheid naar geslacht bij toegang tot goederen en diensten – waaronder verzekeringen – niet. Het College voor de Rechten van de Mens oordeelde op 28 augustus dat differentiatie van premies voor verzuimverzekeringen op basis van geslacht niet is toegestaan. Alleen in zeer specifieke gevallen, zoals overlijdensrisicoverzekeringen met duidelijke levensverwachtingsverschillen, kan een uitzondering gelden.
3. De spanning tussen data-logica en gelijke behandeling
Vanuit data- en verzekeringslogica lijkt het rechtvaardig om groepen met hoger risico meer te laten betalen. Toch leidt dit in de praktijk tot discriminatie. Historische data zijn niet neutraal: verschillen in verzuim hangen samen met maatschappelijke rolverdeling, mantelzorg, zwangerschappen en psychische belasting. Geslacht gebruiken als factor versterkt bestaande ongelijkheden.
4. De casus Achmea
Achmea rekende voor een bedrijf met alleen vrouwelijke werknemers €920,63 per maand, tegenover €691,88 als het alleen mannen waren geweest. Achmea verdedigde dat dit op risico gebaseerd is. Het College stelde echter dat een aanbieder van diensten geen onderscheid mag maken op grond van geslacht. Achmea zal nu moeten besluiten: schrappen van de M/V-wegingsfactor, of wachten tot een rechter bindend uitspraak doet.
5. Implicaties
– Voor verzekeraars: herijk risicomodellen en wees transparant over gebruikte variabelen.
– Voor ondernemers: check je polis en bespreek of geslacht meespeelt in je premie.
– Voor beleidsmakers: scherp wetgeving en toezicht aan, om discriminatie te voorkomen.
Conclusie
Ja, vrouwen zijn gemiddeld vaker ziek dan mannen volgens de data. Nee, verzekeraars mogen daar niet zonder meer premiedifferentiatie op baseren. Dit is een schoolvoorbeeld van de spanning tussen data-gedreven actuariële modellen en juridische grenzen van gelijke behandeling. Het roept een bredere vraag op: hoe combineren we de logica van data met de waarden van rechtvaardigheid en gelijkheid?
Bronnen:
– CBS/NEA ziekteverzuimcijfers 2023
– VZinfo.nl (ziekteverzuim naar oorzaak en geslacht)
– Oordelen College voor de Rechten van de Mens
– Richtlijn 2004/113/EG (EU)