EU-parlement akkoord met AI-wet

Het Europees parlement heeft ingestemd met de AI Act, de Europese wet voor kunstmatige intelligentie. De wet moet burgers beschermen tegen risico’s van AI-systemen. Tegelijk moet de wet innovatie stimuleren en van Europa een AI-koploper maken.

De AI-wet is door het Europees Parlement goedgekeurd met 523 stemmen voor, 46 tegen en bij 49 onthoudingen. Eerder gaven de EU-lidstaten al groen licht, na intensieve onderhandelingen en een intensieve lobby vanuit techbedrijven. “De nieuwe regels hebben tot doel de grondrechten, de democratie, de rechtsstaat en de milieuduurzaamheid te beschermen tegen AI-systemen met een hoog risico. Tegelijkertijd moeten ze innovatie stimuleren en van Europa een leider maken op het gebied van AI,” meldt het Europees Parlement in een persbericht.

Verboden toepassingen
De wet regelt een verbod op AI-toepassingen die de rechten van burgers in gevaar brengen. Denk aan systemen voor biometrische categorisering op basis van gevoelige kenmerken, of aan het ongericht verzamelen van gezichtsafbeeldingen van internet of camerabewakingsbeelden om databanken voor gezichtsherkenning aan te leggen. Ook komt er een verbod op emotieherkenning op het werk en op school. Dit geldt ook voor burgerscores, voorspellend politiewerk dat is bedoeld om mensen te profileren of hun kenmerken te beoordelen.

Transparantie
AI-systemen en de modellen waarop ze zijn gebaseerd moeten volgens de AI-wet voldoen aan transparantie-eisen. Ze moeten voldoen aan Europese wetgeving over auteursrecht en moeten informatie publiceren over content voor het trainen van AI-modellen. Burgers hebben het recht om klachten in te dienen en uitleg te krijgen over beslissingen op basis van AI-systemen met een hoog risico. Hierbij gaat het om systemen die bijvoorbeeld in kritieke infrastructuur, onderwijs, werk en essentiële maatschappelijke diensten worden gebruikt. Voor deze hoog risico-systemen moeten logboeken worden bijgehouden. Ook moet menselijk toezicht mogelijk zijn.

Regels voor techbedrijven
In de wet zitten ook regels voor techbedrijven, meldt de NOS. Die ondernemingen bouwen in toenemende mate toepassingen met taalmodellen, die mogelijk maken wat ChatGPT doet. Deze technologie valt onder ‘general purpose AI’, systemen die voor meerdere doeleinden gebruikt kunnen worden. Voor de krachtigste systemen gelden extra strenge regels. Makers hiervan moeten testen of hun modellen accuraat zijn en de grootste risico’s ondervangen. Daarnaast moeten kunstmatige of gemanipuleerde afbeeldingen, audiobestanden en video-inhoud (‘deepfakes’) duidelijk als zodanig worden aangeduid.

‘Enorme stap vooruit’
De goedkeuring van de AI-wet is ‘supergoed nieuws’ en ‘een enorme stap vooruit’, zo meldt europarlementariër Kim van Sparrentak op LinkedIn. Kunstmatige intelligentie biedt volgens haar grote kansen, zoals het verdelen van zonnestroom in een wijk onder bewoners of een megafabriek die met AI zo efficiënt mogelijk afval wil verwerken. Maar de technologie kan volgens haar ook op een verkeerde manier worden gebruikt, waardoor mensen in de knel komen, zoals bij de toeslagenaffaire. “Dit soort onrecht moeten we voorkomen,” aldus Van Sparrentak.

En wat nu?
De AI-wet moet nog worden gecontroleerd door juristen-vertalers en definitief worden vastgesteld. Daarna moet het formeel worden goedgekeurd door de Europese Raad. De wet wordt naar verwachting officieel gepubliceerd in mei. De regels gaan gefaseerd van kracht. De verboden gaan zes maanden later in, de gedragscodes negen maanden later, de regels voor AI-systemen voor algemene doeleinden, waaronder de governance, twaalf maanden later. De eisen voor systemen met een hoog risico gaan drie jaar later in. In 2027, 36 maanden na publicatie, treedt de gehele wet in werking, aldus het Europees Parlement.

Reportage van Al Jazeera over Europese AI-wet. Een overgrote meerderheid van het Europees Parlement stemde voor de wet

Beluister interview met techjurist Menno Weij op BNR Nieuwsradio

Hoe bereid je je als organisatie voor op de AI-wet? Maranke Wieringa, adviseur datagedreven werken bij Parell en buitenpromovendus rekenschap rond algoritmes in Nederlandse gemeenten bij Universiteit Utrecht, geeft do’s en don’ts.
Lees het artikel van Maranke Wieringa over voorbereiden op AI-wet

Bronnen: Europees Parlement, NOS

Abonneer
Laat het weten als er
guest
0 Commentaren
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties