De schade kan groot zijn: geleverde goederen verdwijnen zonder betaling, cashflows drogen op en incassoprocedures zijn vaak kansloos. Voor een CFO is dit geen IT‑issue aan de zijlijn, maar een direct gevaar voor werkkapitaal, DSO en winstgevendheid.

De case: groei en kwetsbaarheid

De digitale versnelling in B2B zorgt voor een golf aan nieuwe klanten, snelle orderprocessen en internationale transacties. Maar dezelfde snelheid maakt bedrijven kwetsbaar. Een eerste order van een onbekende klant met een hoog orderbedrag kan aantrekkelijk lijken, maar ook een rode vlag zijn. Vaak wordt pas weken later duidelijk dat de betaling nooit komt. In de tussentijd zijn de goederen allang uitgeleverd en is de schade reëel. Volgens analyses van fraude.nl en meldingen bij de Fraudehelpdesk stijgen zowel het aantal meldingen als de financiële schade jaar op jaar.

AI: vriend én vijand

Kunstmatige intelligentie speelt in dit spel een dubbelrol. Enerzijds helpt AI criminelen. Deepfakes maken het mogelijk om een CEO of financieel directeur geloofwaardig na te bootsen in spraak of video, met als doel om een betalingsopdracht af te dwingen. Business Email Compromise (BEC)‑aanvallen worden steeds geavanceerder, vaak ondersteund door AI‑tools die taal en context feilloos nabootsen. Anderzijds is AI ook een krachtig wapen in de verdediging. Machine learning kan afwijkende orderpatronen signaleren, anomalieën in leveradressen opsporen en verdachte wijzigingen in bankgegevens markeren. Voor de CFO betekent dit: AI‑budget hoort niet alleen in de IT‑kolom, maar ook in de finance‑strategie.

Van IT‑probleem naar finance‑risico

Het grootste misverstand is dat fraude een exclusief IT‑domein is. In werkelijkheid raakt kopersfraude direct aan de kern van de financiële gezondheid: kasstromen en werkkapitaal. Elke onbetaalde order verhoogt de DSO, elke valse betaling raakt liquiditeit en solvabiliteit. Governance en interne controle zijn daarom essentieel. De CFO moet eigenaar zijn van fraudepreventie, samenwerkend met IT en risk officers, maar eindverantwoordelijk voor beleid, budget en controlemechanismen.

KPI’s en red flags

Hoe vertaal je dit naar de praktijk? Voor een CFO begint het bij KPI’s en duidelijke signalen. Denk aan: ongebruikelijke first orders met hoge waarde, mismatch tussen KvK‑gegevens en opgegeven leveradressen, verzoeken tot spoedlevering of afwijkende betaaltermijnen. Door deze signalen onderdeel te maken van de finance dashboards, kan de financiële afdeling proactief acteren. Het inbouwen van pre‑shipment checks – zoals verificatie van tekenbevoegdheid, IBAN‑controles en dubbele autorisatie – is geen luxe maar noodzaak.

ROI van fraudepreventie

Fraudepreventie kost geld: tooling, training, extra controles. Maar de businesscase is snel gemaakt. Een enkele onbetaalde order kan tonnen kosten. Door een basisset van controles en AI‑monitoring te implementeren, daalt de kans op grote schade aanzienlijk. De ROI ligt vaak hoger dan bij veel andere interne projecten, zeker omdat fraudeschade meestal direct en tastbaar is. CFO’s die fraudepreventie meenemen in hun investeringsbeslissingen zorgen voor rust in de kasstromen en versterken het vertrouwen bij banken, aandeelhouders en toezichthouders.

Het CFO‑playbook tegen kopersfraude

Een praktisch playbook helpt om grip te houden:
• Zorg voor strakke processen rondom nieuwe klanten en leveranciers: altijd verificatie via KvK en BTW‑check.
• Voer een 4‑ogen‑principe in voor wijzigingen van bankgegevens of nieuwe betaalopdrachten.
• Zet anomaly detection in op orderdata en leveringsadressen.
• Whitelist alleen geverifieerde IBANs en gebruik out‑of‑band verificatie voor wijzigingen.
• Train finance‑teams om deepfake‑signalen en social engineering te herkennen.
• Maak afspraken met verzekeraars en banken over fraudedekking en herstel.

Met dit playbook verschuift fraudepreventie van reactief naar proactief en staat de CFO stevig aan het roer.

Conclusie

Kopersfraude is de keerzijde van de digitale groei in B2B‑e‑commerce. De schade treft in de eerste plaats de financiële huishouding van organisaties en is daarmee een CFO‑dossier pur sang. Met AI als vriend én vijand is het cruciaal om zowel technologische als organisatorische maatregelen te nemen. Wie fraudepreventie nu stevig verankert in finance, investeert niet alleen in bescherming tegen verlies, maar ook in vertrouwen en veerkracht richting de toekomst. Finance owns fraud.