Eerst AI, dan pas de accountant: het nieuwe normaal of oude gewoonte in een nieuw jasje?

Op het eerste gezicht lijkt dat niet zo spannend. Want eerlijk is eerlijk: ondernemers googelen al twintig jaar naar antwoorden voordat ze advies inwinnen. Wat maakt dit dan wél nieuws? Het antwoord zit niet in het zoeken, maar in het vertrouwen. AI presenteert zich niet als een bron, maar als een waarheid.

En dáár schuurt het.

Van zoekmachine naar overtuigingsmachine

Google was ooit een gids. Je kreeg een rijtje resultaten, klikte door, las, en nam vervolgens een beslissing. AI-chatbots doen iets fundamenteel anders: ze formuleren één coherent antwoord. Ze denken met je mee, praten in volzinnen, en klinken alsof ze het zeker weten.

Die verschuiving van ‘ik geef je informatie’ naar ‘ik geef je advies’ verandert alles. Want ondernemers lezen niet langer mogelijkheden — ze lezen conclusies. En dat beïnvloedt direct de adviesrelatie met hun accountant.

Waar een accountant gewend is nuance aan te brengen (‘dat hangt af van de context’), spreekt AI in stellige zinnen. Dat voelt prettig. Tot het fout gaat.

De AI-klant: beter geïnformeerd, maar niet beter af

Accountants herkennen het inmiddels in de praktijk. Klanten sturen rapportjes door van ChatGPT, met de vraag: ‘Klopt dit?’ Soms is het een redelijke analyse. Vaker niet.

Ik kreeg pas een hele analyse over de post Goodwill, waarom moet afschrijven, dat hoeft helemaal niet ; zie ChatGpt. Ja dat klopt; onder IFRS is er geen afschrijving, maar de jaarrekening is opgesteld onder Nederlandse RJ standaarden en daar geldt…

Volgens hetzelfde onderzoek zegt ruim de helft van de accountants dat ze regelmatig AI-advies moeten corrigeren. En 39% van de ondernemers gebruikt AI-output zelfs om hun accountant te toetsen. Dat is op zich een compliment — maar ook een teken dat de vertrouwensbasis aan het verschuiven is.

We staan aan het begin van een tijdperk waarin de klant beter geïnformeerd binnenkomt, maar niet per se beter geadviseerd. De uitdaging wordt dan: hoe herpak je als accountant de rol van richtinggever, zonder in defensieve modus te schieten?

De nieuwe adviesdriehoek

Het klassieke model was eenvoudig: ondernemer – accountant – data. In de nieuwe realiteit is daar een vierde speler bij gekomen: de AI-assistent.

Die AI is geen bedreiging, maar verandert wel de spelregels. De klant komt niet blanco binnen, maar met een AI-gegenereerd referentiekader. Het gesprek gaat dus niet meer over informatieoverdracht, maar over interpretatie.

De accountant die waarde wil toevoegen, zal moeten leren werken met dat voorwerk van AI. De rol verschuift van leverancier van kennis naar duider van context. Niet ‘wat is de regel?’, maar ‘hoe past deze regel bij jouw situatie, jouw risico’s, jouw strategie?’.

Wat er wél echt nieuw is

De reflex ‘ik check eerst online’ is oud. Wat nieuw is, is dat de online omgeving nu een mening heeft. AI is niet neutraal — het geeft richting. En die richting kan een klant onbewust meenemen in zijn besluitvorming, nog voordat een accountant iets heeft gezegd.

Dat is een fundamenteel verschil met Google. De ondernemer die vroeger las over ‘aftrekpost zzp’ moest zelf nog verbanden leggen. De AI-ondernemer van nu krijgt een financieel advies in één alinea. En omdat het in mensentaal klinkt, voelt het betrouwbaar.

Dat maakt de nieuwe adviesrealiteit niet per se makkelijker. De accountant wordt de corrigerende factor in een wereld die denkt dat ze geen correctie nodig heeft.

Drie implicaties voor het vak

1. Kritisch denken wordt de nieuwe core skill.
   Niet alleen bij de accountant, maar ook bij de klant. Het vermogen om te herkennen waar een AI-antwoord tekortschiet, wordt cruciaal.

   2. AI-integratie wordt hygiënefactor.
   Kantoren die zelf AI-ondersteunde analyses of dashboards gebruiken, kunnen veel beter uitleggen waarom AI soms fout zit. Wie zelf experimenteert, blijft geloofwaardig.

   3. Transparantie wordt concurrentievoordeel.
   Ondernemers willen weten: waar komt je advies vandaan, welke data ligt eraan ten grondslag, hoe zorg je dat het klopt? Wie dat goed kan uitleggen, wint vertrouwen terug van de chatbot.

De stille revolutie

De opkomst van de AI-klant is geen hype — het is een stille revolutie. AI verandert niet zozeer het werk van de accountant, maar het verwachtingspatroon van de klant. En dat is misschien wel ingrijpender.

Wie als accountant blijft denken in termen van kennisoverdracht, verliest terrein. Wie leert denken in termen van kennisinterpretatie, wint terrein.

De vraag is niet langer: ‘Wat weet jij meer dan ChatGPT?’ De vraag wordt: ‘Wat begrijp jij beter dan ChatGPT?’

Bron

Accountant.nl – Twee derde van ondernemers raadpleegt eerst AI en dan pas accountant: https://www.accountant.nl/nieuws/2025/10/twee-derde-van-ondernemers-raadpleegt-eerst-ai-en-dan-pas-accountant/