Toezichthouders zoeken balans met AI
De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bereiden zich voor op de komst van kunstmatige intelligentie (AI) in de financiële sector. Voor de toezichthouders is het zaak om een verantwoorde balans te vinden tussen verstikkend reguleren en het volledig laten vieren van de teugels.
Artificial intelligence (AI) krijgt in de financiële sector steeds meer voet aan de grond. “Nederlandse financiële instellingen passen AI al langere tijd toe en experimenteren met meer geavanceerde AI-modellen. Dit doet vermoeden dat het gebruik van AI in de komende jaren verder toeneemt. AI wordt bijvoorbeeld ingezet voor fraudepreventie en -detectie, het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering en cybercriminaliteit, kredietbeoordelingen en identiteitsverificatie. Ook helpt AI medewerkers om efficiënter te werken,” meldt AFM op haar website.
Sector terughoudend
DNB en AFM voerden afgelopen tijd gesprekken over het gebruik van AI met diverse banken, betaalinstellingen, verzekeraars en pensioenuitvoerders. Hierover hebben de toezichthouders een rapport gepubliceerd. “Veel instellingen geven aan voorlopig terughoudend te zijn met het gebruik van generatieve AI, al zien ze wel de potentie. Sommige zetten het langzaamaan in voor ondersteunende processen,” meldt AFM. Volgens de toezichthouder biedt AI financiële instellingen kansen om inkomsten te verhogen en kosten te verlagen.
Verantwoord gebruik
Van financiële instellingen mag verwacht worden dat zij AI verantwoord inzetten, meldt AFM. Met DNB wijst de AFM op de risico’s, onder andere op gebied van datakwaliteit, bescherming van gegevens, uitlegbaarheid, incorrecte resultaten, discriminatie en uitsluiting, en een hogere mate van afhankelijkheid van enkele grote partijen. “Deze risico’s kunnen een impact hebben op financiële instellingen en hun klanten. De risico’s bevinden zich daarmee ook in het toezichtdomein van de AFM en DNB,” meldt AFM.
Regelgeving en toezicht
Bestaande regelgeving geldt ook voor AI-toepassingen, meldt AFM. Ook wijst de toezichthouder op de introductie van de Europese AI-Verordening. Deze wet zal van financiële instellingen die AI toepassen extra aandacht vergen voor een goede bescherming van grondrechten. De financieel toezichthouders nemen het toezicht op de regels van de wet op zich. In Nederland zijn dat AFM en DNB. De toezichthouders willen in gesprek met de sector blijven over gebruik van AI. Dit wordt later dit jaar ingevuld met een symposium, gevolgd door één of meer ronde tafels.
AI volgens DNB
DNB definieert AI als ‘software die in staat is om zelfstandig oplossingen voor problemen te bedenken’. “Eén stapje verder gaat zogeheten ‘generatieve’ AI, een meer geavanceerde vorm van kunstmatige intelligentie die in staat is om op basis van de opgebouwde informatie iets nieuws te maken. Dat gebeurt tegenwoordig vooral op basis van ‘Large Language Models’ (LLMs), algoritmes die gevoed met teksten zelfstandig kunnen communiceren,” aldus DNB. Het noemt ChatGPT en online chatbots als voorbeelden van AI in de financiële sector.
‘Definitie DNB fout’
De definitie van AI die DNB hanteert klopt niet, zegt Pieter de Kok, managing partner bij Coney Minds. “We lezen de definitie van AI van de DNB, maar deze variant is onbekend en in relatie tot generatieve AI onjuist: zelfstandig oplossingen bedenken is een droom.” De Kok is positief over de stap van DNB en AFM om in gesprek te gaan met de sector over het gebruik van AI: “Dat lijkt mij verstandig.”
Rapport ‘De impact van AI op de financiële sector en het toezicht’