De Europese toezichthouder voor persoonsgegevens staat in veel gevallen toe dat persoonsgegevens worden gebruikt voor het trainen van AI. Dat is echter in strijd met de strengere richtlijnen van de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens.
Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens is het verzamelen van persoonsgegevens (‘scraping’) voor het trainen van AI bijna altijd illegaal. Scraping zal bijna altijd een overtreding van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) zijn, meldt de Autoriteit Persoonsgegevens. Desondanks wordt ‘scraping’ op grote schaal toegepast voor het ontwikkelen van AI, omdat de Europese toezichthouder dat wèl toestaat.
Beperking voor trainen AI
Als de positie van het Nederlandse AP wordt overgenomen door de Europese Unie, kan dit verstrekkende gevolgen hebben. “Het kan leiden tot een significante beperking van het verzamelen van data voor het trainen van AI-modellen,” schrijven Vishnu Shankar, Mike Pierides en James Mulligan van Morgan Lewis. Zelfs als de positie van AP niet wordt overgenomen in de EU verwachten de auteurs dat organisaties zich veel bewuster moeten zijn van welke persoonlijke data ze gebruiken en van de Europese richtlijn GDPR en andere wettelijke eisen.
Richtlijnen voor lidstaten EU
In een recent rapport over richtlijnen voor lidstaten probeert de Europese toezichthouder duidelijkheid te scheppen. Aan de basis staat dat scraping is toegestaan wanneer er een ‘gerechtvaardigd belang’ is. Daarnaast moeten de verzamelde gegevens ook noodzakelijk zijn voor het trainen van de AI in kwestie, en ten slotte moet er afgewogen worden of dat gerechtvaardigd belang voldoende opweegt tegen de inbreuk op het recht op privacy.
‘Gerechtvaardigd belang’
Volgens techjurist Menno Weij houdt de Autoriteit Persoonsgegevens ‘spastisch’ vast aan haar strengere richtlijn, waarbij het ‘gerechtvaardigd belang’ wettelijk moet worden omschreven. “De Nederlandse rechtbank heeft de AP hiervoor teruggefloten. Er loopt ook een rechtszaak bij het Europese Hof, waarbij eenzelfde uitkomst wordt verwacht,” zegt Weij op BNR Nieuwsradio.
Volgens Weij zegt de Duitse toezichthouder dat ‘gerechtvaardigd belang’ bij uitstek een geschikte grond is om trainen van AI op te baseren. Dit sluit naadloos aan op de richtlijn van de Europese toezichthouder. Maar Nederland wil juist graag extra bescherming bieden voor bijzondere gegevens zoals ras, gezondheid en seksuele geaardheid. Vandaar de strengere richtlijn die de Autoriteit Persoonsgegevens voorstelt.
EU al strenger dan VS
De koplopers op gebied van AI komen vooral uit Amerika, waar de regelgeving minder strak is. De Europese autoriteit staat bijvoorbeeld niet toe dat er gewerkt wordt met gevoelige gegevens. Weij: “Dat jij of ik publiek iets op internet zet, betekent niet dat iedereen die gegevens zomaar mag scrapen.” Toch blijft het lastig toezicht te houden op de ontwikkeling van AI, omdat de regels moeilijk te handhaven zijn.
Download handreiking scraping van Autoriteit Persoonsgegevens
Bronnen:
BNR Nieuwsradio, 4 juni 2024
Autoriteit Persoonsgegevens, 1 mei 2024
Morgan Lewis, 23 mei 2024