De kracht van data-analyse: hoe retailers profiteren van veranderend consumentengedrag
Van wijn tot bier en plantaardige voeding: consumentengedrag verandert sneller dan ooit. Door inflatie, gezondheidstrends en maatschappelijke bewustwording maken consumenten andere keuzes. Data-analyse blijkt hierbij een cruciale tool om niet alleen trends te signaleren, maar ook om hier slim op te anticiperen.
Wijnconsumptie op historisch dieptepunt
Uit onderzoek van de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijnproductie (OIV, 2024) blijkt dat de wereldwijde wijnconsumptie in 2023 is gedaald tot het laagste niveau sinds 1961. De oorzaak? Inflatie, een afnemende interesse onder jongere generaties, én een groeiende voorkeur voor alcoholvrije alternatieven.
Deze inzichten komen niet voort uit één enquête, maar uit diepgaande analyse van verkoopdata, wereldwijde inkoopcijfers en consumententrends op social media. Voor retailers is dit waardevol: wie deze data slim analyseert, past zijn wijnassortiment eerder aan en experimenteert sneller met alcoholvrije wijn of wijncocktails.
Biermarkt: alcoholvrij is booming
Ook de biermarkt laat een duidelijke verschuiving zien. Uit het Nationaal Bieronderzoek 2023 blijkt dat alcoholvrij en -arm bier een steeds groter deel van de markt uitmaakt. In tien jaar tijd is de verkoop van alcoholvrij bier meer dan verdrievoudigd.
Deze verandering werd gedetecteerd door data te verzamelen over supermarktomzet, promotie-effectiviteit, en seizoensinvloeden. Retailers die deze inzichten volgen, spelen hierop in met bredere schapruimte voor 0.0-bieren en lokale alcoholvrije merken — en plukken daar commercieel de vruchten van.
Andere trends onder de loep
Een voorbeeld van hoe breed inzetbaar data-analyse is in retail, komt uit het GfK-onderzoek naar plantaardige voeding. Daaruit blijkt dat meer dan 45% van de consumenten bewust minder dierlijke producten koopt. Niet omdat ze vegetariër zijn, maar omdat ze flexitarisch eten of gezonder willen leven.
Retailers die klantdata, kassadata én loyaliteitsinformatie combineren, kunnen hun assortiment gerichter sturen. Ze zien bijvoorbeeld dat klanten die haverdrink kopen, ook bovengemiddeld geïnteresseerd zijn in duurzame verzorgingsproducten — een kans voor cross-selling.
Wat betekent dit voor retailers?
- Sneller schakelen: Data-analyse maakt het mogelijk om niet achteraf, maar realtime consumentengedrag te volgen. Denk aan het gebruik van dashboards die verkooptrends per categorie dagelijks tonen.
- Slimmere assortimenten: Door data te koppelen (bijvoorbeeld promotie + locatie + klantprofiel), kunnen winkels beter beslissen wat ze waar op voorraad houden — en verspilling verminderen.
- Voorraad en logistiek optimaliseren: Minder restpartijen van wijn? Meer bestellingen van alcoholvrij bier rond sportevenementen? Dit alles is alleen zichtbaar via slimme analyse van historische én actuele data.
- Innovatie aanjagen: Retailers die via data leren dat gezondheid en duurzaamheid steeds belangrijker worden, kunnen eerder samenwerken met nieuwe merken en concepten.
Conclusie
Consumentengedrag is grillig. Maar met de juiste inzet van data-analyse wordt die grilligheid voorspelbaar én strategisch waardevol. Of het nu gaat om wijn, bier of vleesvervangers — retailers die investeren in datagedreven inzichten hebben een voorsprong op wie het op gevoel blijft doen.
De kracht zit in het koppelen van interne data (verkoop, klant, voorraad) aan externe data (consumententrends, marktonderzoek, macro-economische invloeden). En dát maakt het verschil in een snel veranderende markt.