AI bij audits: onbekend maakt onbemind
Financiële rapportages kunnen worden verbeterd als bedrijven en auditors gebruik maken van kunstmatige intelligentie (AI). Dit effect is groter naarmate financieel leidinggevenden meer vertrouwen hebben in de technologie als hun bedrijven AI gebruiken.
Dit blijkt uit een onderzoek van Amerikaanse wetenschappers, dat is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Review of Accounting Studies. De wetenschappers onderzochten de mate van acceptatie van AI voor gebruik in financiële rapportages en audits. De studie biedt waardevolle inzichten voor zowel financieel leidinggevenden als auditors, die AI willen gebruiken om financiële processen te verbeteren.
Houding
Hoe staan financiële leidinggevenden tegenover het gebruik van AI in financiële rapportages en audits? Dat was de vraag die de Amerikaanse onderzoekers stelden. Dat financiële rapportages kunnen profiteren van bedrijven en auditors die AI gebruiken was al eerder aangetoond. Wel werd hierbij een kanttekening gemaakt: de voordelen lopen op als managers de informatie die op AI is gebaseerd effectief integreren in hun financiële rapportages. Of dit gebeurt was onzeker, gezien de twijfel die de media en academische literatuur hierover opriepen.
Enquête
De Amerikaanse onderzoekers gebruikten meerdere methoden om te onderzoeken hoe financieel leidinggevenden staan tegenover het gebruik van AI. Via een enquête beschreven respondenten verschillende manieren waarop ze AI gebruiken in hun bedrijven, van simpele tot complexe functies. Hoewel managers niet negatief staan tegenover het gebruik van AI door hun bedrijven of hun auditors, blijken ze onzeker over hoe het gebruik van AI door auditors direct voordeel oplevert voor hun bedrijven.
Acceptatie
Managers accepteren het gebruik van AI in financiële rapportages en audits meer als hun bedrijven zelf ook AI gebruiken. Dat volgde uit een experimentele setting waarbij AI werd gebruikt bij complexe boekhoudkundige schattingen. Als een bedrijf AI gebruikte lieten de managers grotere aanpassingen toe die gebaseerd waren op bewijs vanuit AI ten opzichte van de voorstellen die afkomstige waren van menselijke specialisten. Als het bedrijf geen AI gebruikte was er geen verschil in acceptatie, of deze nou van AI afkomstig was of van de specialisten.
Betrouwbaarder
Managers van bedrijven die AI gebruiken vinden de informatie uit de AI-audit betrouwbaarder dan de informatie die menselijke specialisten genereren. Met deze stelling verklaren de onderzoekers de verschillen in de resultaten. Hun onderzoek toont hoe managers verschillend aankijken tegen het gebruik van AI bij audits, afhankelijk van ervaringen met AI in hun bedrijven. Bedrijven, toezichthouders en auditors moeten zich realiseren dat een lage acceptatie van AI-gebruik het potentieel van AI bij audits onderuit haalt, concluderen de onderzoekers.
Reacties op rapport
“Deze studie biedt waardevolle inzichten voor zowel financiële leidinggevenden als auditors, die de kracht van AI willen benutten om de betrouwbaarheid en efficiëntie van financiële processen te verbeteren,” meldt Fou-Khan Tsang, directievoorzitter bij Alfa Accountants en Adviseurs. Hij heeft het onderzoek gedeeld op LinkedIn, met een Nederlandstalige samenvatting die lijkt te zijn gemaakt met ChatGpt, gezien enkele foutjes in de tekst.
Pieter de Kok, partner bij Coney Minds, vindt de studie een mooi voorbeeld van onderzoek naar machine learning ‘waar we langzaam naartoe gaan’. Toch wijst hij erop dat de term ‘AI’ te hoge verwachtingen schept van de huidige staat van de technologie. “Het gaat nu vooral over geneuzel met ChatGPT en het nabouwen van een checklist, maar ik moet de eerste auditor nog tegenkomen die een machine learning model gaat bouwen voor audits.”
Cassandra Estep is één van de Amerikaanse onderzoekers. Ze is assistant professor of accounting aan de Emory Universiteit in Atlanta, Georgia (VS).