Echte AI bij audit nog toekomstmuziek
Accountants zijn afwachtend met gebruik van generatieve AI-tools bij de audit. De stap naar andere vormen van AI lijkt nog ver weg. Dat concludeer ik na mijn bezoek van het symposium ‘AI in Control’.
Ik volg de AI-ontwikkelingen al geruime tijd. Ik probeer onderscheid te maken in toepassingen die voldoen aan de aloude definitie van general AI (AGI) oftewel narrow AI versus toepassingen op basis van generatieve AI.
Voor mij is dit onderscheid van belang om beter te begrijpen welke concrete AI-toepassingen nu wel of niet de accountancy van vandaag beïnvloeden. Worden accountants binnenkort vervangen door zelflerende algoritmen, zijn er al zulke algoritmes? Of praten we over ondersteuning in taken van accountants door Large Language Models (LLMs)?
LLMs zijn een nieuwe vorm van AI-technologie. Dat is boeiend, razendknap, maar die technologie wordt reeds ingezet in uiteenlopende sectoren ter ondersteuning van kerntaken. Daar is niets mis mee, maar het behoort tot de categorie generatieve AI.
Het maken van onderscheid, het weten waar we het over hebben is dus van belang. Ik denk dat ik hierin niet alleen sta. Dat is ook de reden dat circa honderd accountants afkwamen af op de bijeenkomst, waar accountantsorganisatie NBA een leidraad presenteerde voor het gebruik van AI-tools. (lees mijn verslag).
De verwachtingen waren hooggespannen. De bijeenkomst ging echter vooral en alleen over generatieve AI. Eén van de sprekers, PwC-partner data & AI Mona de Boer, stelde de vraag: “Wie gebruikt als auditor een Large Language Model?”. Slechts enkele handen gingen de lucht in.
Teleurstellend vind ik dat. Mijn teleurstelling zit in twee dingen. Eén: een LLM is generatieve AI. Voorbeelden zijn ChatGPT, Copilot en Harvey. LLMs zijn generieke tools die nog ver afstaan van het geavanceerdere ‘narrow AI’ voor specifieke audit-toepassingen.
Twee: iedereen praat over AI-analytics, dan wel machine learning. Er zouden veel meer accountants bezig moeten zijn met de ontwikkeling van deze AI-tools. Op de NBA-bijeenkomst was daar nog weinig van te bespeuren. Kennelijk vinden accountants het nog te vroeg, vertrouwen ze de technologie nog niet, vertonen ze ‘algoritme-aversie’?
Aan de andere kant, het resoneert met wat ik bijvoorbeeld van managing partner Pieter de Kok van Coney Minds hoor. De stap van data-analyse naar machine learning, naar AI-analytics is een reis, en de sector staat nog aan het begin van deze reis. Dan begrijp ik wel dat het makkelijker praten is over generatieve AI. Het gaat immers om de toepassingen in de praktijk.
Grote accountancykantoren liften mee op de AI-hype. Deloitte kondigde aan dat al haar accountants in 2025 AI gaan gebruiken. Dat is vooral generatieve AI ter ondersteuning van accountants, want general AI of narrow AI bestaat nog niet. De menselijke intelligentie is niet zomaar te vervangen. Ook KPMG verwacht veel van AI, maar in de praktijk wordt het nog niet of nauwelijks toegepast in de audit, meldt de Britse KPMG-tak in Londen. Ook in Londen gaat het vooral over generatieve AI.
Afgelopen maanden heb ik diverse artikelen geschreven over ‘AI in de accountancy’. De belangrijkste artikelen staan in deze nieuwsbrief en op onze website. Conclusie: de ontwikkeling van specifieke AI voor de accountancy moet nog op gang komen. We staan pas aan het begin.
Een handvol kantoren is bezig met integratie van generatieve AI en wil daar graag voor (h)erkend worden. Andere kantoren zijn minder uitgesproken, leerde ik bij een recente rondgang en zien generatieve als handige tools. Dit is prima. We zien dit in verschillende sectoren.
Wat moeten accountants nu doen? Kunnen ze zich niet beter richten op de stap naar Machine Learning, een logisch vervolg op de ontwikkeling van data-analyse?
Ik hoor verschillende geluiden. Het is duidelijk dat de accountancysector zoekende is. “Wat AI wordt genoemd kan ook met data-analyse gerealiseerd worden, soms zelfs sneller en makkelijker,” zegt Mark Engel, partner bij Forvis Mazars.
Deze boodschap, dat ‘old school’ data-analyse nog steeds een krachtige audit tool is , deelt Engel met Pieter de Kok en Onno Wouters, head of analytics bij Coney Minds. Zij leggen in een podcast de voordelen uit van data-analyse.
Nogmaals: Het is een zoektocht. Accountancy is heel breed. Waar auditspecialisten kijken naar inzet van narrow AI in het hart van de audit, het controleren van cijfers, zijn andere accountants, bijvoorbeeld aan de consultancykant aan het nadenken over kansen voor generatieve AI.
Het gaat uiteindelijk om de praktische toepassingen.
Norbert Cuiper, content manager van TheDataConnection.nl
Dit blog is tevens het redactioneel in de nieuwsbrief van TheDataConnection.nl.